
VISHON
Yu-di-Kòrsou
Ora nos papia di yu-di-Kòrsou nos ke men tur esnan ku ta biba na Kòrsou i pafó di Kòrsou i ku ta kumpli ku e siguiente kriterionan:
- Un yu-di-Kòrsou ta un persona ku ta
papia i komprondé papiamentu.
- E ta dispuesto pa traha pa adelanto
di Kòrsou.
- E por deklará na mundu henter ku e
ta yu-di-Kòrsou i ku e ta aseptá
kultura i historia
di Kòrsou sin niun klase di
bèrgwensa i remordementu.
- E ta aseptá i ta biba ku e situashon
di diver-sidat kultural kurasoleño.
- E no ta konsiderá elementonan
kultural di e grupo étniko ku e ta
pertenesé na dje
komo e kultura di Kòrsou, pero
komo parti di kultura di Kòrsou.
- E ta aseptá ku Kòrsou tin un kultura
nashonal dominante kaminda
elementonan ku base afrikano ta
dominá.
Huntu ku esaki tin vários elemento, tendensia i orientashon kultural na Kòrsou, ku no ta afrikano, ku tambe ta forma parti di kultura di Kòrsou. E palabra yu-di-Kòrsou ta un kreashon original netamente kurasoleño. Yunan di Kòrsou bou di otro i papiadónan di papiamentu ta hasi uso di e konsepto aki pa indiká ken nan ta i di unda nan ta. E kreashon yu-di-Kòrsou ta un tremendo medio pa identifikashon. Idioma ta un ekselente ekspreshon di kultura.
Ora e yu-di-Kòrsou sali for di Kòrsou i ta den eksterior òf ora e topa un estranhero e ta splika debidamente ta ken e ta i di unda e ta. Lo e splika e spañó ku e ta “un curazoleño” òf “una curazoleña”, e ingles ku e ta “from Curaçao” i e hulandes ku e ta un “curaçaoënaar”. Pero pa nos ku nos bou di otro, ta yu-di-Kòrsou nos ta ku tur honor i orguyo. Yu-di-Kòrsou ta pa nos i solamente entre nos. E ta kai bou di nos kultura lokal. E ta un kreashon magnífiko di nos avochinan. E ta un herensia kultural sumamente úniko i presioso.
Nos ta yu di e konsepto Kòrsou, e pais Kòrsou personifiká ku tin yu. E tera Kòrsou, e kultura Kòrsou. Nos ta yu di e tera kaminda nos lombrishi ta derá. Bon mirá ta di tera nos a bin. Na final nos ta bolbe bai bèk den e tera aki.
E yu-di-Kòrsou pues ta yu di e tera aki. Banda di e yu-di-Kòrsou ku a nase aki tin tambe esnan ku a nase otro kaminda i ku a aseptá Kòrsou komo nan patria adoptivo, nan di dos patria.
Movementu Polítiko Kousa Promé
Pa sali na vanguardia i realisá e trabou emansi-patorio aki na Kòrsou i pa yuda alkansá e yu-di-Kòrsou nobo, a nase e movementu polítiko “Kousa Promé”.
Ora mi a disidí dia 31 di mart 2011 pa kontinuá den e arena polítiko ku un movementu polítiko propio, mi a disidí mesora tambe ku e nòmber nobo ta bira “Movementu Kousa Promé”. Esaki basá riba e buki di Gilian Vinck di sèptèmber 2010. Den e buki aki sra. Vinck, di profeshon diseñadó gráfiko na Fundashon Kas di Kultura Kòrsou, huntu ku su koleganan a analisá i a deskribí e vishon i metodologia di trabou emansipatorio di mi persona komo direktor di Kas di Kultura Kòrsou di 2002 pa 2010. Nan a konkluí ku sekreto di Rosalia ta ku e ta pone e kousa di Kòrsou na promé lugá: E kousa ta promé......
Meta di Movementu Kousa Promé
- Despertá, stimulá, promové i duna
guia na e proseso di konsientisashon
históriko,
kultural i polítiko di e yu-di-Kòrsou
ku e meta pa alkansá e nashon nobo
independiente ku lo yama Kòrsou.
- Despertá, stimulá, promové i duna
guia na e proseso di emansipashon
históriko, kultural i polítiko di e yu-di-
Kòrsou ku e meta pa krea e yu-di-
Kòrsou nobo. E yu-di-
Kòrsou nobo ta e kondishon mas
importante pa por alkansá un Kòrsou
independiente.
- Partisipá na elekshon pa asina
alkansá partisi-pashon den
gobernashon di pais
Kòrsou.
- Lucha kontra tur forma di
eksplotashon ekonómiko i finansiero
i tur forma di
deskriminashon, desigualdat,
violensia en general i
partikularmente violensia entre
género i ku hende grandi.
- Promové integrashon i union den e
sosiedat diversifiká kurasoleño.
- Eliminá e krísis di identidat
eksistente.
- Promové pas mundial.
- Promové union entre pueblonan di
Caribe.
- Duna un kontribushon positivo i
konstruktivo pa alkansá un bida salú,
próspero i hustu pa henter
humanidat.
Medionan di Movementu Kousa Promé
E movementu ta traha pa alkansá su metanan ku e siguiente akshonnan:
- Fuera di un movementu polítiko
popular lanta otro organisashonnan,
entidatnan i instituto-nan ku ta
nesesario pa alkansá e meta di
Kousa Promé.
- Lanta un Akademia Popular pa
mediante edukashon popular
emansipatorio forma
kuadro polítiko dinámiko,
multidisiplinario, kombativo i
kulturalmente konsiente.
- Lanta formanan di koperashon
mutuo [koperativa] duradero riba
tereno ekonómiko,
finansiero, sosial, kultural i polítiko.
- Lanta i forma aliansanan lokal i
internashonal pa logra e metanan
stipulá.
- Ehekutá proyektonan sosial kultural i
ekonómiko.
- Hasi uso ademas di tur medio legal
eksistente pa alkansá e metanan
stipulá.
Reflekshon
Kousa Promé ta rekordá i ke tira lus riba algun luchadó yu-di-Kòrsou ku a bai nos dilanti. Ya nan no ta huntu ku nos mas. Na bida semper nan a para firme pa emansipashon di e yu-di-Kòrsou.
E personahenan aki ta:
- Eugène Godfried :
un revolushonario internashonalista.
- Joceline Clemencia :
un independentista.
- Raymond Rojer :
un revolushonario di promé ora.
- Sergio Koko :
un luchadó inkansabel pa i
independensia di Kòrsou, referiendo
na e Karta Magno di Nashonnan Uní.
- Errol Scoop :
un promotor ferviente di formashon
emansi-patorio.
- Frank Martinus-Arion :
un yu-di-Kòrsou emansipadó.
Movementu Kousa Promé ta sigui ku e lucha i hib’é na e nivel di mas haltu ku ta na su alkanse. E lucha pa un Kòrsou independiente ta sigui.
Movementu Lider : E forsa berdadero
Liderato di e lucha di un pueblo no ta e lider polítiko di un movementu polítiko, pero e movementu mes. E movementu ku ta e bastion ideológiko, katalisadó i motor di e proseso di kambio.
E lider polítiko su funshon i tareanan ta sumamente importante i nesesario. Su tarea prinsipal ta hasi e movementu e lider apsoluto di e lucha di pueblo. Realisá e movementu lider.
Kiko ta un Movementu Lider?
E movementu ku ta e kolektividat ku ta kargae idea i e pensamentu real di emansipashon. E ta e punta di lansa i e speransa pa e lucha real di emansipashon. E ta e pensamentu ku e yu-di-Kòrsou nobo ta uni i solidarisá kuné. E ta e símbolo di identifikashon i e forsa mobilisadó di kambio di pueblo.
Den e konteksto aki kiko ta tarea di un lider polítiko? E lider polítiko su tarea ta manehá e movementu polítikamente segun e prinsipionan di formashon emansipatorio i kombertié den e movementu polítiko lider.
E movementu ku mayoria ta sigui.
E ekspreshon ku nos ta tende tur ora: “Kòrsou mester di un lider” ta nifiká den e kuadro aki ku Kòrsou mester di un movementu lider. Kòrsou no a haña un movementu lider.
Un movementu lider unabes establesé, ta difísil pa eliminá. Pasobra ta trata di un movementu ankrá ku un base sólido, e yu-di-Kòrsou nobo.
Ora a eliminá e lider Hugo Chavez Frias, e movementu lider PSUV a kontinuá ku sosialismo di siglo 21 bou di e lider polítiko nobo, Nicolás Maduro. E movementu lider PSUV a logra resistí e preshon i blokeo inhumano i ilegal di USA i Union Europeo. Un movementu lider bon ankrá no ta muri nunka.
Ponensia final
Liderato semper mester ta den un kuadro di kolektividat. E responsabilidat final ta di tur esnan enbolbí. Nos ta papia di un responsabilidat kompartí, liderato kompartí.
Si bo ke parse Tula, bo mester pars’é den bo manera di biba, traha, pensa, analisá, husga i di tuma desishon!
Zona konfortabel
Kolonialismo hulandes riba Kòrsou ta krea un zona di konfortabilidat pa un grupo mayoritario di polítiko. E konfortabilidat ta pone ku e polítiko di Kòrsou no mester traha duru pa kambia nada. Tur loke tin por keda manera nan ta, ya ku Hulanda t’ei semper komo garantia. E echo ku Hulanda t’ei ta duna e polítiko oportunidat pa “free wheel”, chel i gosa ampliamente di e benefisionan di ta polítiko.
Manera e situashon ta aktualmente ta di remate. E polítiko di zona konfortabel a bai di akuerdo pa entregá gobernashon di Kòrsou den man di ministerio di Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties di Hulanda. Parlamento i gobièrnu boluntariamente a eliminá kòntròl di Staten i ta laga BZK ehekutá e medidanan, proyektonan reformanan di “Landspakket Curaçao” sin kòntrò1 di Staten. Staten ta e entidat ku pa konstitushon mester hasi e kòntròl akí komo su tarea prinsipal. E polítiko den zona konfortabel por sinta trankil den parlamento sin hasi mashá. E por keda sin lesa dokumentunan ku drenta i keda ignorante pa ku susesonan di importansia. E polítiko konfortabel por biaha bai gol i siña konosé mundu kompletu durante su periodo. Chinchan un kos e polítiko por bati na porta di Hulanda i e ta haña yudansa sea ku eksperto, material òf plaka. Ku otro palabra ta keda strangulá pueblo i di e otr’un banda e polítiko por dibertí biaha i biba bon 4 aña den pleno luho i trankilidat. Den e sentido akí bira polítiko i goberná òf sinta den parlamento ta un grato regalo na bida pa e polítiko ku ke konfortabilidat.
Ta p’esei e polítiko den su zona konfortabel lo akshoná ku firmesa kontra tur intento di otro polítikonan ku ta ataká e poder kolonial hulandes. Pa e polítiko tradishonal ku semper tabata enamorá siegamente di Hulanda, Statuut ta ideal i ta e modelo pa defendé pa semper. E amor pa Hulanda sinembargo ta di un banda so, pasobra Hulanda no tin un kurason ku por stima.
Kolonialismo krioyo
Kolonialismo krioyo ta kolonialismo ehersé pa hendenan di un pais kolonisá. E kolonial mes no ta presente mas den e kolonia, e kolonial krioyo ta remplasé. Ta trata di hende krioyo nativo di e kolonia. Hopi biaha nan ta intelektual ku a interiorisá pensamentu i aktitut kolonial. Nan a logra haña posishonnan klave di liderato den sosiedat. Hopi di nan a studia i biba na Hulanda un tempu largu, inkluyendo e tempu di nan adolesensia. Hendenan ku den kurso di tempu pa medio di nan loyalidat a logra haña bendishon i aseptashon di e hulandes. Tin kolonisadó krioyo ku a traha i logra atkerí un posishon priviligiá den sosiedat i tin ku a traha konsientemente pa logra un posishon di liderato. E kolonisadó krioyo ta muchu mas peligroso ku e kolonisadó mes. E ta biba i traha den sosiedat di Kòrsou i ta move tur kaminda. E ta kòrda tur yu di Kòrsou ku ta Hulanda ta nos tera mama. E ta enfatisá ku Kòrsou no tin nada, ku nos ta hende floho. Ku nos mes no por, ku Hulanda stima nos i ku Statuut ta bon pa nos. E kolonisadó krioyo ta sali na defensa di Hulanda ku hopi fervor.
E kolonial krioyo tin kontakto ku makambanan na Hulanda, spesialmente polítiko i èks polítikonan. Regularmente e ta manda informashon pa nan. Mayoria biaha e informashon ta den estilo di redu i traishon di pais. Mandando informashon nan ta sali na defensa di Hulanda i e makamba. Pa e kolonial krioyo e yu di Kòrsou rebelde ta hende frustrá i ku a keda pegá den pasado di sklabitut. Nan tin kompleho di inferioridat, ta p’esei nan ta kontra Hulanda i makamba. Ataká Hulanda pa nan ta piká mortal, ya ku pa nan Hulanda ta infalibel. Pa nan pasaporte hulandes ta e pasaporte mas elevá di mundu i ku semper nos mester keda kuné. Pa nan dominio di idioma hulandes ta e midí di nivel di sivilisashon i intelektualidat. E kolonisadó krioyo ta hende di tur nivel i di tur gremio. E kolonial krioyo ta un wesu duru, pasobra e no ke dekolonisá.